MONDRAGON, etorkizuneranzko trantsizioan dagoen ekosistema kooperatiboa

Eta gai horren inguruan, Forumerako hasierako liburu bat argitaratzea proposatu da, mundu osoko GES ekimenen aniztasuna, haien ikuskeren aniztasuna eta erronka globalei erantzuteko egiten duten ekarpen garrantzitsua aztertuko dituena. Lanak hainbat ekarpen izango ditu, eta horietako bat MONDRAGONena izango da. Zehazki, munduko egoera kontuan hartuta sustatu beharreko eredu ekonomikoei buruzko egungo eztabaidetan parte hartzera gonbidatu gaituzte. GESen ekosistemek egungo zibilizazio-erronkei nola erantzun diezaieketen azaltzeko galdera sorta bat. Sinfonia Kooperatiboan sortzen zirenen moduko galderak: “Galdera sorta bat dauka / orain munduak guretzat / eta gure erantzunak / geroko haziak dira”.

MONDRAGONen, gaur egun, kontzientzia zabala dago gure kooperatiben jarduerek munduan sortzen dituzten arazoei buruz, eta gero eta ahots baimendu gehiagok inpaktu lokal eta transnazional horiek lehengoratzeko mekanismo eraldatzaileak proposatzen dituzte. Iraunkortasuna, genero-berdintasuna, birlurraldetzea eta euskal kulturaren eta euskararen defentsa MONDRAGONen irekitzen den etapa berri honetako politika sozioenpresarialaren elementu nagusiak dira. Gure ekosistemako hainbat instantziatatik aktiboki lantzen diren elementuak. Kezka horiek beti egon dira hor, baina, batzuetan, enpresa multinazionalekin lehiatu behar duten kooperatiben behar ekonomikoek baztertu egin dituzte.

Gaur egun, kooperatibismoa norberaren identitatea adierazteko tresna da, antolakunde kolektibo baten bidez.

Munduko agertoki politikoa eta ekonomikoa

Munduko agertoki politiko eta ekonomikoa azkar aldatzen ari da. XX. mendearen erdialdean ezarritako mundu-ordena kolokan dago. Joera kontserbadore eta autoritarioak, protekzionismoa eta aldebakarrekotasuna ikusten ditugu, Historiako beste une batzuetan pentsarazten digutenak. MONDRAGONeko kooperatiben sortzaileek langile guztientzako enpresa- eredu demokratiko eta parte-hartzaile baten alde egiten bazuten, garai hartako gizartean ez zutelako parte-hartze politiko pluralista eta demokratikorik. Kooperatibismoa demokraziaren gotorleku bihurtu zen lanaren munduan. Apartidista, bai, baina demokratikoa, azken finean.

Gaur egun, sortzen ari diren eredu politikoek agertoki autoritarioago baten alde egiten dute, non askatasun demokratikoen egiturak eta gizarte pluralistak murriztu daitezkeen merkatuaren edo partikular batzuen interesen mesedetan. Sistema kapitalistak inolako zalantzarik gabe defendatzen du klase, genero edo etnia desberdintasun handiagoa, eta horrek une berri honetan kooperatibek duten zereginari buruz galdetzera garamatza. Kooperatibak demokraziaren gotorleku praktiko bihurtuko al dira arlo ekonomikoan? Zein da MONDRAGONen zeregina ziklo berri honetan?

Kooperatiben identitate-ahalmena

Kooperatibismoa emantzipaziorako tresna kolektiboa izan da eta bada. Kooperatibek gizarte-eskaera berri eta desberdinetara egokitu behar dute. Gizarte likidoetan, adostasun ez-baztertzaileak sortzeko balioko duten identitate plural eta irekiak eraikitzea lehen mailako beharra da. Hala, kooperatibek nortasuna eraikitzeko tresna gisa balio dezakete. Orain arte, gure kooperatibak gizartea eraldatzeko tresna kolektiboak izan ziren, kosmobisio batekin (erlijiosoa, nazionala edo langile-klaseari lotua) sendoak eta koherenteak ziren identitateak sortzeko gai zirenak. Gaur egun, kooperatibismoa norberaren identitatea adierazteko tresna da, antolakunde kolektibo baten bidez.

Kooperatiben identitatepotentzialtasun hori aprobetxatzeak belaunaldi berriak mobilizatzen lagun dezake trantsizio ekologiko justua, genero-berdintasuna, lan ikusezina edo kultur aniztasuna bezalako eztabaidagai diren nozioen inguruan. Kooperatibek errealitate desberdinetako gazteak balioetan lerroka ditzakete, arazo globalei erantzun sozioekonomikoak emateko. MONDRAGONen, kooperatiben dimentsioak eta ibilbideak zaildu egiten dute horrelako trantsizioak egitea, baina Gizarte Ekonomia Solidarioa gazteentzat dituen ahalmenen adibide inspiratzailea izan daiteke. MONDRAGON Esperientziako kooperatibek euskal kooperatibismoan irekitzen den ziklo berriaren oinarri kolektiboak ezarri dituzte, eta 30.000 lan-bazkide baino gehiago mobilizatzen hasi dira aurre egin behar diegun trantsizio horietarantz.

Sinfonia Kooperatiboak erantzun argia eman zuen: “Segiko dugu amesten / gizatasuna lanean”. Horregatik, helburu hori gogoan izan behar dugu eta komunitate batu eta iraunkorrak eratzen jarraitu behar dugu, belaunaldi berriak mobilizatzeko eta gure gizarteentzat lan-alternatiba (ikusgaia eta ikusezina) duinak proposatzeko gai direnak. Hau da gure erantzunetako bat eta Bordeleko Global Economy Social Forumerako gure ekarpen txikia.