“Ekintza arrazistak ikusteak min ematen dit, eta ez dut ulertzen. Arraza, kultura eta hizkuntza aniztasunak guztiok aberasten gaitu”

Aliouk egunen batean bere herrialdera, Senegalera, bizitzera itzultzea amesten du. Horixe da desiatzen duena. Familiarekin elkartu, lagunekin futbolean jokatu eta bere jaioterrian bizi, bere txikitako hirian, 200 mila biztanle dituena, Senegal hegoaldean. Duela 24 urte jaio zen eta 18 urte arte bertan bizi izan zen. Orain Etxebarrian bizi da, 770 biztanleko herri txikia, Markina-Xemeindik oso gertu. Aliou amarekin eta hiru anai-arreba txikiagorekin bizi da. Euskaraz ere moldatzen da, poliki-poliki berak dioen bezala, baina ia dena ulertzen du. Urtebete barru itzuliko gara elkarrizketa egitera, eta euskaraz egingo dugu.

Ongi etorri Euskal Herrira, Aliou. Zure bizitzaren berri izan nahi dut. Nolakoa zen hona iritsi aurretik?

Senegalen oso bizitza familiarra egiten nuen, gurasoekin, osaba-izebekin, gure etxetik gertu dauden pertsonekin, oso bizimodu lasaia. 2014an nire gurasoek bizitza berri bat ekitea erabaki zuten, eta Europara etorri ziren aukera bila, eta hemen kokatu ziren, Euskadin, gure etxetik 4.600 km baino gehiagora. Ni senideekin geratu nintzen orain bost urte gurasoek Euskal Herrira urte ninduten arte. Lau anai-arreba gara, eta ni bakarrik jaio naiz Senegalen. Gogoan dut pandemiaren urtean iritsi nintzela eta oso gogorra izan zen, gauetik goizera denok geunden etxean sartuta, irten ezinik, ezagutzen ez nuen leku batean. Oso estresagarria izan zen.

Pandemiaren ondoren ikasten hasi zinen, ezta?

Iturgintza ikastaro bat egin nuen Peñascal kooperatiban, Markinan. Prestakuntzaren barne Kide kooperatiban praktikak egiteko aukera izan nuen, eta hemen jarraitzen dut. Hiru urte daramatzat Kiden eta oso ondo sentitzen naiz. Gainera, kooperatibako bazkide naiz orain. 2024ko abendutik naiz kooperatibako bazkide. Oso berezia da niretzat, oso garrantzitsua da nire familiarentzat eta oso eskertuta nago guztiagatik. Hemengo jendea oso jatorra da, errespetu handikoa, oso ona. Denek lagundu didate nire bizitzako alderdi guztietan, eta, jakina, baita lanean ere. Oso lagun onak dira. Begira, nik ez daukat autorik, eta egunero joaten naiz Etxebarriatik Markinara bizikletan, eta handik Aulestiko lagun batekin etortzen naiz, Miguel Angel Kareagarekin, egunero ekartzen nau.

Zer da Euskal Herritik gehien gustatzen zaizuna?

Natura maite dut: mendiak eta hondartza. Klima ere gustatzen zait, gezurra badirudi ere. Kultura, euskara, bertako jendea, leku hau gustatzen zait. Oso desberdina da nire herriarekin alderatuta, bai paisaiari dagokionez, bai kulturari dagokionez, baina sekulako aurkikuntza izan da.

Eta gastronomia?

Asko gustatzen zaizkit antxoak eta atuna. Senegalen ohikoena marinatutako arraina, arroza, zerealak, kuskusa eta lekaleak dira. Nire herrialdeko gastronomiak Afrika iparraldekoaren eragina du.

Fededuna zara, ezta?

Bai, noski. Musulmana naiz. Islama sortu eta praktikatzen dut, eta, jakina, ramadan sasoietan ez da erraza izaten lan egitea, zortzi edo bederatzi orduz edan eta jan gabe egotea. Baina fede handiz egiten dugu.

Futbola asko gustatzen zaizula esan didate. Praktikatzen duzu?

Futbola gustatzen zait, baina ez dut praktikatzen. Lagun bat dut Ondarroako Aurreran jokatzen duena eta asteburuetan bera ikustera joaten gara. Jokatzea gustatuko litzaidake, baina oraingoz ez dut talderik aurkitzen.

Athleticekoa izango zara, ezta?

Athletic gustatzen zait, baina Real Madrilekoa naiz, eta bereziki Bellingham dut gustuko, nahiz eta MBappé ere gustatzen zaidan. Athletic-en jokoa, zaleen berotasuna eta kultura gustatzen zaizkit. Ez naiz inoiz San Mamesen egon eta joan nahi dut.

Zer egingo duzu asteburu honetan?

Asteburuetan tabernaren batean geratzen gara, zerbait hartzen dugu, futbola ikusten dugu, eta Ondarroako Aurreraren partidak ikustera joaten gara, laguna ikustera. Euskadin elkar ezagutu dugun lau senegaldarrek osatzen dugu koadrila. Elkarri laguntzen diogu, eta ondo pasatzen dugu.

Beste kontu bat, Aliou, agian deserosoa irudituko zaizu galdera, baina arrazakeria-gertakariren bat bizi izan duzu?

Nire bizitzan ez dut inoiz arrazakeriarik sentitu, hemen ez dit inork gaizki begiratu, eta ez dit keinu txarrik egin nire azalaren koloreagatik. Guztiz kontrakoa. Ekintza arrazistak ikusteak min ematen dit eta ez dut ulertzen. Arraza, kultura eta hizkuntzen aniztasunak denok aberasten gaitu.

Zer sentitzen duzu bizitza hobea lortu nahi izateagatik itsasoan hildako eta desagertutako milaka pertsonen tragedia ikusi eta entzuten duzunean?

Asko sufritzen dut ozeanoan hondoratutako ontzien albisteekin. Jendeak, mendebaldeak oro har, jakin behar du pertsona horiek bizimodu hobea bilatzen dutela, ametsaren bila hiltzen direla bidean. Europak askoz gehiago enpatizatu behar du gurekin. Beste politika mota batzuk ezarri beharko lituzke.

Hitz egiguzu zure etorkizunaz.

Orain hemen nago, baina gustatuko litzaidake nire bizitzako uneren batean Senegalera itzultzea. Erretiroa hartu baino lehen, edo agian lehenago, nire herrira itzuli nahiko nuke. Familia faltan botatzen dut, familia handia dugu eta lagun asko.

Gehitu nahi duzun zerbait?

Eskerrak eman nahi dizkiet Kide kooperatibako guztiei eman didaten aukeragatik. Berezia da niretzat eta oso eskertuta nago.

Eta euskara?

Iaz hasi nintzen ikasten eta apirilean berriro berreskuratuko ditut ikasketak. Apur bat badakit. Gustatzen zait baina zaila da. Nire lankideek hitz egiten didatenean asko ulertzen diet, baina ez dena. Euskara ez nuen ezagutzen. Ez nekien existitzen zenik ere.