Bitxia bada ere, nire aurreko kolaborazioa, "¿Es MONDRAGON Antifrágil?" izenekoa, aurreko elkarrizketa jasotzen zuen YouTubeko bideo bat ikustearen ondorioz idatzi nauen. Bideo horrek aurretik inoiz entzun ez nuen Charlie Kirk-ek mahainguru batean esandakoak jasotzen zituen, eta WhatsApp bidez jaso nuenean nolabaiteko ezinegona eragin zidan.

Nire artikuluaren bidez, bere iritzia indargabetu nahi izan nuen, Taleb-en hauskortasunaren aurkako kontzeptuan oinarrituz, besteak beste, deszentralizatutako erakunde batek bizirauteko probabilitate handiagoa proposatzeko aukera ematen baitzidan, nahiz eta eraginkortasun txikiagoko potentzial baten kontura izan.

Kirk-en izena ahaztua nuen dagoeneko, eta ez neukan AEBetako unibertsitate komunitatean zuen garrantziaren berri. Orain, haren hilketaren ondoren, grabazio** hura berrikusi nahi izan dut, beste elementu interesgarri batzuen bila… eta aurkitu egin ditut.

Ez naiz ari MONDRAGONi buruzko aipamen gehiagoz, ez baitaude esandakoaz haratago, baizik eta langileek produkzio bitartekoen jabetzan duten parte-hartzearen adibideetaz. Zehazki, Floridako Publix supermerkatu katea aipatu zuen, eta baita AEBetan existitzen den ESOP (Employee Stock Ownership Plan) izeneko figura ere, langileen eta akziodunen interesak lerrokatzeko helburuarekin enplegatuentzat akzioen jabetza plana dena eta milioi bat pertsonak baino gehiagok baliatzen dutena.

Hori ez dator bat "pertsona bazkide bat-boto bat" proposamenarekin, ez du lortzen enpresako kapital sozialaren gehiengoaren kontroletik ihes egitea, ez da lan ekarpenaren nagusitasunean oinarritzen, eta ez du ordainsarien elkartasuna aintzat hartzen.

“Batzuetan uste dut ez dugula asmatu filosofia kooperatiboa gure mugetatik kanpo ebanjelizatzen”

Kooperatiba gurutzada

Hala ere, filosofia kooperatiboa gure mugetatik kanpo ebanjelizatzeko ahaleginean asmatu ez dugula pentsatzera bultzatzen nau. Gutxienez toki bakoitzeko idiosinkrasia eta legeen zirrikituak aprobetxatuta, gure esperientzia herrialde horietara hurbiltzeko eta haien lan eta gizarte dinamikan eragitea lortu ez dugula.

Bestalde, badakit zein errealitateri egin behar diogun aurre aritzen garen leku askotan, eguneroko biziraupenak pertsonak ia mertzenarioak diren jokabideetara bultzatzen baititu, oinarri kooperatiboekin bat ez datozenak.

Baina, agian, oraindik ez da berandu izango gurutzada honetarako, gu bidean ikasten ari garelako eta eskaintzeko gero eta gehiago dugulako, munduak krisi ziklikoak bizi dituelako, eta une horietan eredu dibergenteei begiratzen zaielako, gurea kasu, disfuntzioak konpontzen saiatzeko.

Dena dela, beti dago zer ikasi desafioa egiten diguten eztabaidetatik, gure burua hobe definitzen erakusten digutelako. Mila esker Charlie Kirk, nirekin eztabaidatzeagatik oraindik nor zinen ere ez nekienean. Hartu atseden bakean.